Czym jest kolagen i jak wpływa na organizm?

Kolagen – budowa, właściwości i funkcje. Jaki ma wpływ na nasze zdrowie i czyrzeczywiście działa? Przekonaj się sam.

Kolagen to naturalnie występująca substancja w ludzkim organizmie, która jest budulcem wielu narządów i odpowiada za ich prawidłowe funkcjonowanie. Niestety, z wiekiem zdolność do jego produkcji maleje, czego objawem są zmarszczki czy problemy ze stawami.

Kolagen – co to jest?

Kolagen jest białkiem produkowanym przez nasz organizm, które stanowi około 30% wszystkich ludzkich białek. Jest również jednym z głównych składników tkanki łącznej. Kolagen jest także budulcem zębów, kości, skóry, ścięgien, chrząstek, a nawet rogówki oka.Jest nazywany białkiem młodości ze względu na swoje zbawienne właściwości, m. in. utrzymuje naszą skórę gładką, elastyczną i nawilżoną, odpowiada za zdrowie stawów, przyspiesza gojenie się ran oraz usprawnia proces krążenie krwi.

Pełni również funkcję ochronną – osłania narządy wewnętrzne, takie jak wątroba, żołądek, czy nerki. Kolejną istotną rolą kolagenu jest wsparcie obrony organizmu przed szkodliwymi toksynami, drobnoustrojami oraz komórkami rakowymi.

Wraz z upływem czasu i procesem starzenia się, się zdolność organizmu do produkcji kolagenu maleje. W pewnym momencie mniej komórek kolagenu jest wytwarzanych,
a więcej obumiera. Ten naturalny proces może zachodzić już w dość młodym wieku – jeszcze przed ukończeniem 30. roku życia. Szkodliwe czynniki zewnętrzne, do których zaliczany jest stres, promieniowanie słoneczne czy zanieczyszczenie powietrza, mogą nasilać ten proces.

W jaki sposób objawia się ubytek kolagenu? Pierwsze oznaki będą zauważalne na szyi, twarzy i dekolcie – skóra traci jędrność i staje się sucha, a na jej powierzchni pojawiają się charakterystyczne zmarszczki i bruzdy. Łamliwe włosy i paznokcie to kolejne objawy zmniejszonej ilości kolagenu w naszym organizmie. Mogą pojawić się także bóle stawów,
a nawet problemy z krążeniem [1-3].

Synteza kolagenu

Synteza kolagenu odbywa się przy udziale rybosomów siateczki śródplazmatycznejszorstkiej, na matrycy mRNA. Kolejny etap to różne modyfikacje w organizmie, dzięki którym włókna kolagenowe mają możliwość przyrastania na długość i grubość. W procesie syntezy ważną rolę pełnią hormony tarczycy, estrogeny oraz insulina [4].

Kolagen – właściwości

Białka kolagenowe są przede wszystkim odpowiedzialne za utrzymanie strukturalnej integralności naszych tkanek i narządów. Kolagen nie tylko wypełnia przestrzeń pomiędzy komórkami, ale zapewnia także ich wytrzymałość mechaniczną, czyli elastyczność, twardość
i sprężystość. Kolagen bierze udział w procesie krzepnięcia krwi oraz w procesach regeneracyjnych, m. in. gojeniu ran i zrastaniu się kości po złamaniach.

Wiąże wodę w tkankach, ma wpływ na odnowę komórkową naszej skóry, a także utrzymuje odpowiedni poziom jej nawilżenia, co przekłada się na jej wygląd i elastyczność. Kolagenowi zawdzięczamy również lepsze wchłanianie składników odżywczych, co ma wpływ na wzrostgęstości kości [1, 3, 4-5].

Kolagen – typy

Obecnie w tkankach człowieka poznano 29 typów kolagenu, które różnią się pomiędzy sobą strukturą oraz lokalizacją, ale również pełnionymi funkcjami i zawartością w tkankach.

Jak dotąd najlepiej poznano kolagen typu I. Występuje w ludzkiej skórze, tkance podskórnej, ścięgnach, kościach, tętnicach, a nawet w rogówce. Typ II jest również dobrze poznany, ale występuje tylko w chrząstce. Z kolagenem typu XI tworzy wspólne włókna. Pozostałe typy są zlokalizowane, np. W macicy, jelitach, mózgu, sercu, nerkach, w pępowinie, czy w mięśniach szkieletowych.

Najpowszechniejszy jest kolagen typu II, I, III oraz IV. Białka kolagenowe tworzą łańcuchy polipepdytowe, które to zaś są utworzone z aminokwasów (glicyny, proliny
i hydroksyproliny). Tropokolagen jest uznawany za podstawową jednostkę strukturalną kolagenu. Warto wiedzieć, że włókna kolagenowe nie są rozciągliwe ze względu na swoją zwartą strukturę.

Przyjmowanie suplementów z kolagenem to świetny sposób, aby Doskonałym sposobem na zwiększyć poziom tego białka w organizmie. Przy wyborze odpowiedniego preparatu należy zwrócić uwagę na typ i klasę kolagenu oraz zawartość substancji dodatkowych.

Obecnie na rynku mamy wiele preparatów, np. kolagen na stawy, które mogą być obciążoneprzez nadwagę, choroby czy wyczynowe uprawianie sportu, kolagen w tabletkach bądź kapsułkach, który pozytywnie wpłynie na kondycję naszych włosów, paznokci oraz skóry, a także preparaty wielowitaminowe wzbogacone kolagenem, które pomogą w prawidłowym funkcjonowaniu całego organizmu. Powinniśmy wybierać kolagen rybi, gdyż jego struktura jest bardzo podobna do kolagenu ludzkiego oraz jest on wysoce przyswajalny. Warto zwrócić również uwagę na zawartość witamin – zwłaszcza witaminy C oraz kwasu hialuronowego, które mają dodatkowy wpływ na produkcję kolagenu [1-6].

Kolagen typu 1 – co to jest?

Kolagen typu 1 jest uważany za najbardziej wartościowy dla ludzkiego organizmu, gdyż stanowi aż 90% białek kolagenowych [4].

Gdzie występuje kolagen typu 1?

Kolagen typu 1 wchodzi w skład naszej skóry, kości i więzadeł, odpowiada również
za wytrzymałość tkanki łącznej [4].

Kolagen typu 2 – co to jest?

Kolagen typu 2 jest odpowiedzialny za elastyczność ścięgien oraz ma wpływ na jakość
ich struktury. Jest polecany zwłaszcza osobom, które mają problemy ze stawami lub zależy im na zwiększeniu ich ruchomości [4-5].

Gdzie występuje kolagen typu 2

Kolagen typu 2 znajduje się w chrząstkach, ciele szklistym oraz w jądrze miażdżystym
(w krążku międzykręgowym) [4-5].

Kolagen typu 3 – co to jest?

Kolagen typu 3 zwiększa elastyczność skóry, minimalizuje zmarszczki, dzięki czemu skóra wygląda gładko i promiennie. Wzmacnia również włosy, paznokcie oraz kości [4, 6].

Gdzie występuje kolagen typu 3?

Kolagen typu 3 występuje w rozciągliwych tkankach łącznych – w naszej skórze, mięśniach, układzie naczyniowym. Współwystępuje z typem 1 [4, 6].

Niedobór kolagenu – objawy

Kolagen bez przerwy ulega procesom syntezy i degradacji w przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Białko to podlega regularnej wymianie: ok. 3 kg/rok.

Niestety, wraz z upływem lat zdolność ludzkiego organizmu do odtwarzania włókien kolagenowych maleje, a z czasem nawet zanika. Stopniowo, z roku na rok, włókna kolagenu ulegają ścieńczeniu i pofragmentowaniu. Wzmożona aktywność fizyczna, stres, zaburzenia hormonalne czy nadmierna ekspozycja skóry na słońce to kolejne możliwe przyczyny zniszczenia włókien kolagenowych.

W taki sposób powstające niedobory kolagenu skutkują pogorszeniem kondycji paznokci
i skóry, która staje się odwodniona, traci jędrność i elastyczność oraz zaczynają pojawiać się pierwsze zmarszczki. Nasze włosy zaczynają wypadać, są cienkie i łamliwe. Zwiększa się kruchość kości i podatność na złamania. Stan chrząstki stawowej ulega pogorszeniu, co prowadzi do kruchości kości, trudności z poruszaniem się i częstszych złamań. Praca narządów wewnętrznych zostaje również zaburzona w wyniku gorzej funkcjonującychnaczyń krwionośnych i limfatycznych [6-7].

Co jest przyczyną niedoboru kolagenu?

Przyczyn niedoboru kolagenu w ludzkim organizmie może być wiele. Najczęściej niedobór kolagenu jest wynikiem przewlekłego stresu i przeciążenia organizmu, rzadziej zaburzeń hormonalnych. Warto wiedzieć, że zawartość kolagenu w organizmie maleje wraz z wiekiem. Niedobór może przyczyniać się do bólów stawów, wypadania włosów czy obniżonejelastyczności skóry. Nasza skóra będzie odwodniona, a paznokcie i włosy łamliwe [1-3, 8].

Co niszczy kolagen w organizmie?

Promieniowanie słoneczne, czyli inaczej UV niszczy włókna kolagenowe i wysusza skórę, która traci swoją sprężystość. Skóra eksponowana na działanie promieni słonecznych posiada mniejszą ilość włókien kolagenowych. Do innych równie szkodliwych czynników zaliczamy temperaturę oraz zmieniające się pH. Kolagen pod ich wpływem ulega denaturacji, co oznacza zaburzenie jego uporządkowanej struktury [4-5, 8].

Kolagen – na co pomaga?

Kolagen to jeden z najistotniejszych składników tkanki łącznej. Naturalnie występuje
w produktach pochodzenia zwierzęcego. Kolagen wzmacnia nasze naczynia krwionośne, zapewnia integralność tkanek, a także odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie skóry
i stawów. Rozpoczęcie suplementacji kolagenem polecana jest szczególnie polecane osobomz chorobami stawów, np. reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS), chorobązwyrodnieniową stawów czy innymi schorzenia, które ograniczają ruchomość stawów. Kolagen ma również korzystny wpływ na nawilżenie i elastyczność naszej skóry,
a także pomaga w walce ze starzeniem się skóry [1-5].

Kolagen – jak stosować?

Kolagen powinien być stosowany zgodnie z zaleceniami producenta danego preparatu. Wszystkie wskazówki znajdziemy na opakowaniu lub w ulotce dołączonej do suplementu.Przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiedni preparat, odpowie na pytania oraz wyjaśni jak długo należy stosować kolagen [4, 8-9].

Ile kolagenu dziennie?

Zalecana dawka kolagenu zależy od schorzenia. Zazwyczaj suplementuje się kolagen
w dawce ok. 5 g dziennie [8-9].

Jak długo stosować kolagen?

Pierwsze efekty suplementacji kolagenu powinny być widoczne już po około miesiącu regularnego zażywania. Dla uzyskania jak najlepszych efektów, kolagen powinien być stosowany przez co najmniej 3 miesiące [8-9].

Przeciwwskazania do stosowania kolagenu

Z reguły suplementy z kolagenem są dobrze tolerowane, jednak istnieje kilka przeciwwskazań kiedy nie powinny być przyjmowane. Nie zaleca się ich przyjmowania kobietom w ciąży i kobietom karmiącym piersią oraz osobom uczulonym na skorupiaki (np. raki), gdyż może to wywołać reakcję alergiczną [1-3].

Kolagen dla dzieci

Suplementacja kolagenu u dzieci nie jest zalecana, chyba że są ku temu wskazania medyczne. Wcześniej należy oczywiście skonsultować się z lekarzem, który wyjaśni, czy jest potrzeba włączenia suplementów z kolagenem do diety dziecka [1].

Kolagen dla kobiet

Na rynku mamy dostępnych wiele preparatów z kolagenem, które są dedykowane kobietom. Płeć piękna najchętniej wybiera kolagen w tabletkach lub kapsułkach oraz kremy
z kolagenem. Dzięki regularnej suplementacji efekty można zauważyć już po 2-3 miesiącach[1].

Kolagen dla mężczyzn

Suplementy z kolagenem dla mężczyzn nie są tak popularne, jak te dla kobiet, ale coraz częściej na rynku pojawiają się preparaty dedykowane mężczyznom. Panowie zazwyczaj sięgają po tabletki z kolagenem wzmacniające stawy lub te, które są stosowane jako dodatek do suplementacji treningowej [1].

Gdzie występuje kolagen?

Kolagen w dużej mierze występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego: mięsie wołowymi wieprzowym, misie ryb, ośmiornic czy kałamarnic. Jest pozyskiwany głównie
z kości, skór oraz ścięgien zwierzęcych.

Gdzie jeszcze znajdziemy kolagen? We wszelkich produktach z żelatyną, czyli galaretkach, żelkach czy salcesonie. Kolagen jest również dostępny w licznych suplementach diety, które są obecnie dostępne na rynku. Warto zwrócić uwagę na hydrolizaty kolagenowe, gdyż zawierają ważne aminokwasy wchodzące w skład kolagenu, które są łatwo przyswajane przez nasz organizm [1-4].

Preparaty z kolagenem

Obecnie na rynku preparatów z kolagenem znajdziemy najczęściej ten pochodzenia zwierzęcego: kolagen bydlęcy, wieprzowy, morski, a także kolagen otrzymany przy użyciu metod syntezy chemicznej.

Najlepszym wyborem będzie wybór kolagenu morskiego, który jest wysoce przyswajalnyoraz swoją budową jest najbardziej zbliżony do kolagenu ludzkiego. Udowodniono, że jest nawet o 1,5 raza lepiej przyswajalny w porównaniu z innymi preparatami zawierającymi kolagen. Z tego właśnie powodu jest niezwykle korzystny dla naszego zdrowia. Co więcej, jest bezpieczny, ponieważ nie wywołuje alergii.

Jaki kolagen wybrać? To zależy. Zależy od waszego trybu życia, wskazań do rozpoczęcia suplementacji oraz osobistych preferencji. Pamiętajmy, że suplementacja kolagenu to jeden z elementów dbania o zdrowie. Jego regularna suplementacja korzystnie wpływa nie tylko na naszą urodę, ale również wzmocni stawy, kości, a nawet naczynia krwionośne. Obecnie kolagen jest dostępny w kilku postaciach: kolagen w proszku, kolagen w kapsułkach, kolagen w tabletkach, kolagen w płynie, kolagen w żelu, kolagen w zastrzykach, a nawet kolagen wegański, który jest idealnym rozwiązaniem dla osób, które na co dzień nie spożywają produktów pochodzenia zwierzęcego.

Efekty suplementacji będą zauważalne po około 2-3 miesiącach regularnego zażywania preparatu. Kolagen w tabletkach / kapsułkach jest najczęściej wybieraną formą ze względu na swoją formę – zawsze można mieć go przy sobie, wystarczy popić tabletkę wodą by dostarczyć organizmowi odpowiednią dawkę. Kolagen w proszku to kolejna równie często wybierana opcja ze względu na swój neutralny smak i zapach, dzięki czemu można go wymieszać z wodą lub z jakimś napojem. Suplementy w tej formie są szybko przyswajalne
i dobrze tolerowane przez organizm.  

Kolagen – czy warto?

Pewnie zastanawiacie się czy warto stosować suplementy z kolagen? Odpowiedź brzmi: warto. Jednak przed rozpoczęciem suplementacji skonsultuje się ze swoim lekarzem, aby wykluczyć ewentualne przeciwwskazania oraz dobrać odpowiedni preparat. Pamiętajcie,
że niezwykle ważne są substancje dodatkowe takie jak witaminy czy mikroelementy. Bądźcie cierpliwi, bo tylko regularna suplementacja przyniesie oczekiwane efekty.

Kolagen – cena

Ceny preparatów z kolagenem zaczynają się już od kilku złotych za tzw. jednorazowe szoty,
a kończą nawet na 300-400 zł za preparat. Najdroższe kolageny to te, które zawierają
w swoim składzie substancje dodatkowe w wysokiej dawce (np. witaminy), które sąodpowiedzialne za szybsze wchłanianie suplementu.

Źródła: