Co to jest autyzm. Objawy i przyczyny

Świat po drugiej stronie jest inny. Trochę rozmazany, bardziej odległy, czasem zaczyna wirować i budzić lęk czasem odpływać daleko. Autyzm to nie choroba, to inne postrzeganie otoczenia.

Co to jest autyzm

Autyzm to zaburzenie neurologiczne. Eksperci dodają, że jest to zaburzenie neurorozwojowe. Oznacza to, że problem może pojawić się w trakcie rozwoju układu nerwowego. Najczęściej w pierwszych trzech latach życia człowieka. Wówczas może dojść do zaburzeń w kształtowaniu funkcji mózgu. Początkowo dotyczy to głównie nieprawidłowości w rozwoju odbierania i przetwarzania bodźców sensorycznych. Między innymi dlatego tak ważna jest obserwacja dziecka i jego zachowań. Do pewnego momentu wiele wskazuje na to, że dziecko rozwija się prawidłowo. Zmiana następuje najczęściej między 18. a 48. miesiącem życia dziecka.

Ponieważ zaburzenia autystyczne mogą mieć różne symptomy i inną głębokość zaburzeń, dlatego używa się określenia „spektrum zaburzeń autystycznych” (z ang. Autism Spectrum Disorder, w skrócie ASD), lub „spektrum autyzmu„. Znacznie częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek.

Czy autyzm jest chorobą?

O tym co jest chorobą, a co nie decyduje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), która opracowała Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych. Zgodnie z nią autyzm należy traktować jako zaburzenie. Ponieważ wciąż poznajemy nowe badania na ten temat, to i WHO zastanawia się nad zmianami klasyfikacji, ale nadal opowiada się za zaburzeniem, uwzględniając jednak różne jego oblicza. Coraz częściej mówi się więc o spektrum autyzmu, w skład którego wchodzi między innymi zespół Aspergera.
To dosyć istotne. Wskazuje bowiem na bardzo ważny aspekt: indywidualnego traktowania różnych odcieni problemów osób dotkniętych autyzmem. Wśród nas żyje wiele osób, często genialnych, które nieco inaczej widzą świat i odmiennie reagują na otoczenie. Osoby te najczęściej potrzebują jedynie zrozumienia dla ich wrażliwości.

Czy autyzm jest nowym zjawiskiem?

O autyzmie mówimy coraz częściej, gdyż problem ten jest coraz lepiej rozpoznawany i opisywany. Samo słowo „autyzm” wywodzi się z greckiego słowa autos, co oznacza „sam”. Do psychiatrii pojęcie to wprowadził Eugen Bleuler w 1911 roku dla określenia nieumiejętności utrzymywania relacji z otoczeniem. Osoby opisywane przez Szwajcara były wyobcowane, pozostawały często same, ze swoim wewnętrznym światem. W 1943 roku psychiatra Leo Kanner jako pierwszy przeprowadził dokładny opis zachowania osób dotkniętych autyzmem, na podstawie obserwowacji małych pacjentów. W 1980 roku zakwalifikowano autyzm. do grupy rozległych i całościowych zaburzeń rozwojowych. Siedem lat później wyróżniono go jako odrębną kategorię.

Objawy autyzmu

Trudno jednoznacznie opisać wszystkie jednoznaczne objawy autyzmu. Obecnie eksperci podkreślają, że mają one charakter jakościowy, to znaczy, że oceniany jest stopień jakiegoś objawu. Nie zawsze bowiem można łatwo opisać dany problem. Dzieciom z autyzmem może być trudno nawiązać relację wzrokową, chociaż rodzice opisują to często jako patrzenie w ich kierunku „nieobecnym wzrokiem”. Fundacja dla dzieci i dorosłych z autyzmem Synapsis, wśród objawów wymienia:

• Zaburzenia relacji społecznych i kontaktu;
• Trudności z podporządkowaniem się regułom społecznym wynikające z braku ich zrozumienia;
• Problemy z mówieniem, tworzeniem dłuższych rozbudowanych wypowiedzi, trudności z inicjowaniem i podtrzymywaniem wymiany konwersacyjnej, aż do całkowitej niezdolności do posługiwania się mową;
• Nieumiejętność komunikowania się gestem;
• Trudności ze wskazywaniem, naśladowaniem, spełnianiem poleceń.;
• Brak lub ograniczenie rozumienia pojęć abstrakcyjnych;
• Zaburzenia zachowania – liczne stereotypie i rytuały, koncentrowanie się na niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów;
• Skrajne formy zaburzeń koncentracji;
• Zachowania agresywne i autoagresywne.

Przyczyny autyzmu

Wciąż prowadzone są badania nad tym jakie są przyczyny autyzmu. Wiadomo, że jest to wada neurorozwojowa. Nie do końca jednak wiemy co ma najważniejszy wpływ na zaburzenia tego rozwoju. Uznaje się, że na występowanie autyzmu mogą mieć na to wpływ czynniki genetyczne, przebyte infekcje, nieprawidłowości w przemianach metabolicznych, problemy zdrowotne matki w czasie trwania ciąży i podczas porodu.

Leczenie i terapia autyzmu

Ponieważ autyzm nie jest chorobą, trudno mówić o leczeniu. Istnieje jednak wiele metod terapeutycznych, przywracających częściową lub znaczną sprawność w zakresie wielu funkcji psychicznych i społecznych. Im wcześniej autyzm jest rozpoznawany i wdrażane są różne formy terapii tym większa szansa, na zminimalizowanie niepełnosprawności. W większości przypadków należy się jednak liczyć, że część zaburzeń może pozostać do końca życia. Ważne są:
– psychoterapia;
– terapia ruchowa;
– lekoterapia;
– dietoterapia.

Moje dziecko ma autyzm. Co zrobić?

Opisane wyżej objawy i przyczyny autyzmu wskazują, ze niezwykle istotne jest szybkie rozpoznanie problemu. Ważne więc, by nie zaniedbywać okresowych badań dziecka, zgłaszać lekarzowi wszelkie niepokojące objawy. Specjalista powinien pokierować nas do odpowiedniej placówki zajmującej się terapią autyzmu.
Pomocy można szukać także w:

• Fundacji dla dzieci i dorosłych z autyzmem Synapsis;
• Krajowym Towarzystwie Autyzmu;
• Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych.