Przeciwwskazania do stosowania kolagenu

Jakie są przeciwwskazania do stosowania kolagenu? Jak rozpoznać uczulenie na to białko? W tym artykule odpowiemy na Twoje pytania!

Kolagen to białko, które jest głównym składnikiem budulcowym tkanki łącznej oraz naszej skóry. Jego rolą jest zapewnienie pewnego rodzaju stelażu strukturze skóry właściwej. Dobroczynne właściwości kolagenu sprawiają, że skóra jest jędrna, gładka i pełna blasku, włosy i paznokcie mocne, a stawy i tkanki zregenerowane. Jednak istnieją pewne przeciwwskazania do stosowania kolagenu, o których dowiesz się z tego artykułu [1-3].

Kolagen – przeciwwskazania

Kolagen w organizmie człowieka – gdzie występuje i jaką pełni rolę? Kolagen jest jednym z najważniejszych peptydów, czyli białek występujących w ludzkim organizmie. Pełni wiele ról, m. in. utrzymuje napięcie powierzchniowe skóry, regeneruje chrząstki i ścięgna oraz ma wpływ na nawilżenie skóry [1-3]. Do głównych zadań białka kolagenowego należy ochrona narządów wewnętrznych – nerek, wątroby i żołądka. Kolagen jest również odpowiedzialny za wsparcie procesów zachodzących w układzie immunologicznym. Korzystny wpływ na układ krwionośny, poprawa funkcjonowania układu trawiennego, usprawnienie przebiegu procesów metabolicznych, a także spowolnienie rozwoju komórek nowotworowych to kolejne prozdrowotne właściwości tego białka [4-6].

Jedną z wielu funkcji kolagenu jest kontrola prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi oraz rozszerzania tętnic, co ma duże znaczenie podczas procesów oczyszczania z odkładającego się na ściankach tłuszczu. To właśnie dzięki tym właściwościom kolagen ma wpływ na poprawę krążenia. Do innych ról tego białka w organizmie należy uczestniczenie w przemianach glukozy w energię, co jest niezwykle istotne podczas odchudzania. Inną bardzo ważną funkcją tego peptydu jest ograniczenie ryzyka powstawania obrzęków dzięki nawilżeniu stawów,
co zapobiega sztywnieniu ścięgien [7-8].

Niestety po 25. roku życia następuje spadek produkcji kolagenu w skórze, czego efektem są zauważalne pierwsze zmarszczki i zwiotczenie skóry. W wyniku tego procesu skóra będzie mniej nawilżona oraz narażona na szkodliwe czynniki zewnętrzne, np. promienie UV czy wahania temperatury. Jak wiadomo, kolagen to nie tylko budulec skóry, ale również stawów, kości i chrząstek. Pogorszenie gojenia się ran, powstawanie cellulity czy rozstępów to kolejne objawy ubytku tego białka [7-10].

Warto zainteresować się dostępnymi produktami i suplementami diety i wybrać odpowiedni dla siebie. Pojawia się pytanie jaki kolagen wybrać? Czym się kierować przy wyborze? Przede wszystkim pochodzeniem kolagenu (najlepiej przyswajalny jest kolagen rybi), zawartością substancji dodatkowych (zwłaszcza witaminy C i E oraz siarczanu chondroityny
i glukozaminy), a także formą (dopasowaną do indywidualnych preferencji, np. tabletki, kapsułki, shoty do picia czy proszek do rozpuszczenia w wodzie) [1-5]. Nie bez znaczenia jest również nasza codzienna dieta. Warto do niej włączyć produkty, w których naturalnie występuje kolagen, takie jak np. kurze łapki, salceson, golonkę, podroby lub galaretki (mięsne, rybne, owocowe lub warzywne). Jaja, drób, wywar z kości, warzywa strączkowe
i kiełki pszenicy to kolejne źródła tego białka. W trakcie procesu produkcji kolagenu zużywana jest również arginina, której znaczne ilości znajdziesz w rybach, soi, słoneczniku orzechach i owsie [6, 8-11].

Produkty zawierające witaminę C będą pomocne w utrzymaniu kolagenu na odpowiednim poziomie. To właśnie witamina C bierze udział w procesie syntezy kolageny i zwiększania jego wytwarzanie. Zapobieganie sztywnieniu włókien kolagenowych to główne zadanie witaminy E, zaś flawonoidy zapobiegną rozpadowi kolagenu. Dieta kolagenowa powinna być też bogata we flawonoidy, których zadaniem jest przeciwdziałanie zachodzącym procesom rozpadu kolagenu. Z tego względu do diety kolagenowej warto włączyć ciemne winogronie, brokuły, sałatę, zieloną herbatę, aronię i czerwoną paprykę. Zaleca się jedzenie jak największej ilości surowych produktów, a zamiast smażenia lepszym wyborem będzie gotowanie. Trzeba pamiętać także o odpowiednim nawodnieniu organizmu – pij min. 1,5 do 2 l niegazowanej wody dziennie [1-5, 7-11].

Regularna suplementacja wybranego przez Ciebie preparatu zwiększy proces syntezy kolagenu w organizmie, co pozytywnie wpłynie na kondycję Twojej skóry. Po upływnie 4-6 tygodni stosowania zauważysz poprawę nawilżenia i elastyczności skóry, dzięki czemu zmarszczki będą mniej widoczne. Korzystnym efektem zwiększenia ilości kolagenu w organizmie jest również wzmocnienie włosów i paznokci, które przestają się rozdwajać. Mniej widocznych przebarwień na skórze, mocne zęby i kości oraz pozbycie się dolegliwości bólowych w stawach to kolejne zalety stosowania kolagenu. Jednak pamiętaj, że jeśli zalecana przez producenta suplementu dawka będzie często pomijana, to niestety kuracja nie ma większego sensu, ponieważ efekty nie będą zauważalne. Bardzo duży wpływ na skuteczność i osiągane efekty podczas suplementacji kolagenu ma również skład preparatu [1-5, 7-11].

Czasami uzupełnienie białka kolagenowego wymaga zastosowania kolagenu w zastrzykach. Niestety jest to dość inwazyjny zabieg i często pojawiają się skutki uboczne w postaci zaczerwienienia, opuchlizny, a nawet blizn. Część pacjentów zgłasza również tkliwość w miejscu wkłucia. Kolagen do picia ma znacznie mniej działań niepożądanych. Najczęstsze z nich to reakcje alergiczne, osłabienie organizmu i problemy żoładkowo-jelitowe. Czasami pojawiają się również bóle stawów i mięśni, rzadziej pacjenci narzekają na kwaśny oddech [12-13].

Kolagen jest uznawany za substancję bezpieczną, a uczulenie na to białko pojawia się naprawdę rzadko. Najczęściej jest to uczulenie nie na sam kolagen, ale na substancje dodatkowe obecne w preparacie. Objawiać się może alergią, np. świądem, rumieniem czy obrzękiem. Reakcja może wystąpić na danym obszarze, jak i na całej powierzchni skóry.
W skrajnych przypadkach może dojść do wstrząsu anafilaktycznego – wtedy pamiętaj, żeby jak najszybciej wezwać pogotowie. Leczenie uczulenia na kolagen lub składniki dodatkowe, to wyeliminowanie alergenu przez przestanie jego przyjmowania oraz umówienie wizyty
u swojego lekarza pierwszego kontaktu, który zdecyduje o dalszych krokach, np. wykonaniu badań [11-13].

Przeciwwskazania do stosowania kolagenu przede wszystkim dotyczą nadwrażliwości na to białko, jak również na substancje występujące w suplemencie. Kobiety w ciąży i karmiące piersią, to szczególna grupa, która powinna skonsultować się ze swoim lekarzem przed rozpoczęciem terapii kolagenowej [11-13]. Osoby z ciężkimi postaciami łuszczycy, alergicy czy osoby chorujące na tzw. kolagenozy, np. toczeń rumieniowy układowy, reumatoidalne zapalenie stawów czy zapalenie naczyń krwionośnych to kolejni pacjenci, którzy powinny umówić się na wizytę do lekarza przed wyborem preparatu.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanych ze stosowaniem kolagenu, jego dawkowaniem czy działaniami ubocznymi – skonsultuj się z lekarzem lub z farmaceutą [11-17].

Źródła:

1. Czubak K. A., Żbikowska H. M: Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów, Annales Academiae Medicae Silesiensis; 68 (4), 2014, s. 245–254.
2. Baumann L.: Dermatologia estetyczna. Red., Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013.
3. Liane B. et al.: A collagen supplement improves skin hydration, elasticity, roughness, and density: Results of a randomized, placebo-controlled, blind study, Nutrients, 2019: 2494.
4. De Almagro C.: The use of collagen hydrolysates and native collagen in osteoarthritis, Am. J. Biomed. Sci. Res 7, 2020.
5. Nowicka-Zuchowska A., Zuchowski A.: Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru. Lek w Polsce. Vol. 29 Nr 11/12’19 (342/343).
6. Choi F. D. et al.: Oral collagen supplementation: a systematic review of dermatological applications, Journal of drugs in dermatology, 2019, 9-16.
7. Żelaszczyk D., Waszkielewicz A., Marona H.: Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej, Estetologia Medyczna i Kosmetologia, 14-20, 2012.
8. Sobolewski K. J.: Kolagen – podstawowe białko organizmu ludzkiego, Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego i Turystyki w Supraślu, nr 5, 2006.
9. Asserin J. et al.: The effect of oral collagen peptide supplementation on skin moisture and the dermal collagen network: evidence from an ex vivo model and randomized, placebo-controlled clinical trials, J Cosmet Dermatol, 2015; 14(4):291-301.
10. Banaś M., Pietrucha K.: Typy i struktura białka kolagenowego, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej. Chemia spożywcza i biotechnologia, nr 73 (1058) 2009.
11. Reilly D. M., Lozano J.: Skin collagen through the lifestages: importance for skin health and beauty, Plast Aesthet Res 2021;8:2.
12. Shelly H. et al.: Collagen Supplement Improves Skin Attributes in Healthy Adults, Current Developments in Nutrition 5, Supplement_2, 2021, 321-321.
13. Marrs J. A. S. and Strickland A. M.: Collagen Supplements: Benefits, Uses and
    Side Effects, Online Journal of Complementary & Alternative Medicine, 5(2), 2020.
14. Ganceviciene R. et al.: Skin anti-aging strategies, Journal List Dermatoendocrinol, 2012, 4(3).
15. Marini N.: Collagen supplements, J Prim Health Care, 2019;11(4):385–386.
16. Proksch E. et al.: Oral supplementation of specific collagen peptides has beneficial effects on human skin physiology: a double-blind, placebo-controlled study, Skin Pharmacol Physiol, 2014;27(1):47-55.
17. Wang H.: A Review of the Effects of Collagen Treatment in Clinical Studies, Polymers, 2021, 13(22):3868.