Jak dbać o cerę trądzikową?

Choć zmiany trądzikowe wcześniej czy później pojawiają się niemal u każdego młodego człowieka, to wyprysków i krostek nie można bagatelizować. Po pierwsze szpecą i obniżają poczucie własnej wartości, po drugie zaniedbane mogą pozostawić ślady nie tylko na psychice, ale także na skórze – w postaci blizn, przebarwień i zmian pozapalnych. Jak pielęgnować skórę, gdy trądzik staje się coraz bardziej nasilony?

Burza hormonalna okresu dojrzewania ma olbrzymi wpływ na skórę. To dlatego cera niemal 90% młodych ludzi w pewnym momencie stanie się błyszcząca i szara, a na twarzy, plecach i dekolcie pojawią się zaskórniki i pryszcze. Sam mechanizm powstawania tych zmian nie jest ani skomplikowany, ani tajemniczy. Bezpośrednia przyczyna trądziku jest nasilona produkcja łoju przez gruczoły łojowe i jednoczesne nadmierne rogowacenie naskórka. W takiej sytuacji wydzielane w dużej ilości wydzielina łojowa, nie mogąc wydostać się na zewnątrz, czopuje ujścia gruczołów łojowych i zostaje uwięzione w skórze. Tworzy najpierw mikrozaskórniki, a potem zaskórniki zamknięte. Problem nasila się, gdy w tych zamkniętych zaskórnikach dochodzi do rozwoju bakterii beztlenowych i powstaje stan zapalny. Jeszcze gorzej, gdy równocześnie z beztlenowcami do akcji wkraczają inne drobnoustroje, np. gronkowce i drożdżaki, bo nasilają wtórne reakcje zapalne. Na skórze zaczynają tworzyć się krostki, grudki, guzki, wreszcie nacieki, torbiele ropne i przetoki. Te ostatnie nawet po wyleczeniu pozostawiają na twarzy trwałe blizny.

Codzienna pielęgnacja skóry trądzikowej

U niektórych nastolatków trądzik objawia się jedynie przetłuszczającą się skórą, nieco poszerzonymi porami i sporadycznymi wysypem krostek, które po tygodniu samoistnie znikają, u innych występują liczne i ciągłe ropne zmiany zapalne. Większość młodych ludzi pod względem nasilenia tej choroby plasuje się gdzieś między tymi skrajnościami. Jednak bez względu na ilość i nasilenie zmian podstawą walki z trądzikiem jest przede wszystkim systematyczna codzienna pielęgnacja. Jak powinna ona wyglądać?

Oczyszczanie skóry cery trądzikowej.

Należy stosować preparaty myjące z serii przeciwtrądzikowych. Ich składniki aktywne są tak dobrane, by zmniejszać wydzielanie sebum, ale jednocześnie nie doprowadzać do przesuszenia i podrażnienia skóry. Działają też bakteriostatycznie. Pomocne są produkty zawierające drobinki peelingujące, bo ścieranie martwych komórek naskórka minimalizuje jego rogowacenie. Jednak – uwaga – tego typu produktów nie można stosować przy zmianach ropnych, bo podrażnimy zmiany i przeniesiemy je na zdrowe obszary naskórka. Pamiętajmy także, że chcąc się pozbyć nadmiaru sebum i zmatowić cerę, nie wolno stosować preparatów silnie odtłuszczające skórę, czyli zasadowych mydeł czy produktów na bazie alkoholu. Owszem, zmiany zostaną „przysuszone”, ale codzienne stosowanie takich kosmetyków tylko podrażni i nadmiernie wysuszy skórę, a to przyspieszy produkcję wydzieliny łojowej. Dziewczęta, oprócz produktu do mycia twarzy wodą, potrzebują produktu zmywającego makijaż (resztki kosmetyków pozostające za długo na skórze są doskonałą pożywką dla bakterii). Przy cerze trądzikowej najlepiej zastosować pozbawiony substancji tłuszczowych płyn micelarny. Mleczka, mleczka połączone z tonikiem i kosmetyki o formule olejowej odpadają.

Tonizowanie i łagodzenie podrażnień cery trądzikowej

Tonik ani nie leczy zmian zapalnych, ani nie zmywa makijażu, a jedynym jego zadaniem jest przywrócenie właściwego pH skóry, co jest o tyle ważne, że wzmacnia jej naturalne mechanizmy obronne. Produkty zawierające składniki łagodzące podrażnienia, będą jednocześnie koić skórę. Przy cerze trądzikowej najlepiej używać produktów do cery wrażliwej.

Systematyczne nawilżanie cery trądzikowej

Choć wydaje się to nielogiczne, przetłuszczająca się skórę trzeba nawilżać, bo nadmiar sebum nie chroni przed odwodnieniem głębszych warstw naskórka. Do nawilżania należy używać lekkich preparatów, najlepiej w postaci żelu czy emulsji. Te na dzień mają dodatkowe działanie matujące (regulują więc jednocześnie pracę gruczołów łojowych), te na noc – leczą trądzikowe zmiany. W ich składzie powinny się znaleźć substancje o działaniu antybakteryjnym i przeciwzapalnym, np. nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy, witamina C, olejek z drzewa herbacianego, tlenek cynku; lekko złuszczającym, np. kwasy: salicylowy czy migdałowy oraz zapobiegającym nadmiernemu wydzielaniu łoju, np. glinki.

Codzienne mycie włosów

Nastolatki z przetłuszczającą się cerą zwykle mają również przetłuszczające się włosy. Należy je myć tak często, jak to potrzebne, używając możliwie najbardziej delikatnych środków. W nasilonym trądziku warto zrezygnować z długiej grzywki, gdyż pod włosami częściej pojawiają się stany zapalne, a także z produktów do stylizacji włosów.

Używanie kosmetyków do makijażu o lekkich formułach

Czyli takich, które nie zatykają porów. Dobre będą te mineralne: matują cerę, ale jednocześnie nie zatykają porów i nie prowadzą do gromadzenia łoju wokół mieszków włosowych. Jednocześnie warto przypominać, że zadaniem fluidu jest jedynie wyrównanie kolorytu skóry, do maskowania pojedynczych zmian skórnych służy korektor. Fluidy mocno kryjące należy zarezerwować na specjalne okazje i zawsze starannie je zmyć przed pójściem spać czy zastosowaniem produktów pielęgnacyjnych.

Suplementacja

Pielęgnację zewnętrzną warto wspomóc pielęgnacją wewnętrzną. Sojusznikami w walce z trądzikiem mogą być suplementy, które zawierają: witaminy z grupy B – B2,(jej niedobór nasila łojotok), B7 (jej niski poziom sprzyja nasileniu stanów zapalnych) i PP (wpływa na lepsze ukrwienie skóry), witaminę A (zmniejsza wydzielanie sebum), C (przyspiesza gojenie ran, zapobiega utlenianiu się sebum i zmniejsza łojotok), a także cynk i siarkę.

Pomoc z apteki bez recepty

Jeśli właściwa codzienna pielęgnacja nie ogranicza pojawiania się kolejnych krost, można sięgnąć po preparaty z nadtlenkiem benzoilu. Hamują rozwój bakterii beztlenowych, a dodatkowo powodują zmniejszenie wydzielania sebum oraz usuwanie martwych komórek naskórka. Podobnie działają preparaty zawierające kwas azelainowy, który dodatkowo niweluje przebarwienia.

Kiedy do dermatologa?

O pomoc do dermatologa należy się zwrócić, kiedy dwumiesięczna kuracja antybakteryjnymi preparatami bez recepty nie przynosi rezultatów i od razu, gdy trądzik jest nasilony i pojawiają się ropne zmiany zapalne. Lekarz – prawdopodobnie – zaleci jedną z trzech dróg postępowania: antybiotyki, retinoidy bądź peelingi medyczne. Antybiotyki – bowiem działają antybakteryjnie. Retinoidy – w formie zewnętrznych maści lub doustnych tabletek działających ogólnoustrojowo (te stosuje się w ciężkich przypadkach) – zawierają pochodną witaminy A (izotretinoinę). Są bardzo skuteczne w leczeniu trądziku i dają spektakularne efekty, ale nie są obojętne dla zdrowia. Podczas kuracji doustnymi retinoidami należy okresowo badać stężenie enzymów wątrobowych i lipidów trzustkowych oraz przyjmować tabletki antykoncepcyjne, bowiem substancja ta ma działanie mogące uszkodzić płód (warto nadmienić, że czasami odpowiednio dobrane pigułki, które działają również antyandrogennie, są w stanie zmniejszyć trądzik). Stosując maści z witaminą A, trzeba także przestrzegać zaleceń lekarza dotyczące odpowiedniego nawilżania/natłuszczania skóry i unikania ekspozycji na promieniowanie UV. Z kolei peelingi przy użyciu kwasów: migdałowego, glikolowego, pirogronowego lub TCA (przeprowadzane w gabinecie kosmetycznym) złuszczają naskórek, a więc odblokowują pory, działając na przyczynę powstawania zmian trądzikowych.

Uwaga: Do leczenia trądziku trzeba mieć cierpliwość. Kuracja trwa co najmniej sześć-osiem tygodni, a zmiany mają charakter nawracający. Zdarza się więc, że po okresie poprawy następuje ponowny wysyp trądzikowych zmian i batalia walki z trądzikiem zaczyna się od nowa.