Jagody acai – dlaczego warto włączyć je do swojej diety?

Niesamowite właściwości jagód acai sprawiają, że uznaje się je za superżywność. Ich zwolennicy twierdzą, że potężne działanie antyoksydacyjne, to tylko część zalet. Zobacz co jeszcze potrafią jagody acai.

Jagoda acai to niezwykła część wielkiej rośliny. Tak naprawdę na określenie jagoda (powszechnie stosowane w Polsce) oburzyliby się botanicy. W rzeczywistości wykorzystywany jest owoc, który rośnie na wysokiej palmie. Jego nietuzinkowość wynika z wielu powodów. Niewiele jest na świecie tak mocnych przeciwutleniaczy, jak acai. Jeszcze do niedawna jagody acai były niemal nieznane w Polsce. Dziś możemy znaleźć je w słodyczach, płatkach śniadaniowych, suszone, mrożone, liofilizowane, nawet w postaci sorbetów. Raczej nie możemy liczyć na świeże owoce, gdyż szybko tracą one swoje właściwości pod wpływem tlenu.

Co to jest acai?

Słowo „acai” jest zapożyczone od rdzennych mieszkańców Ameryki Południowej i oznacza „owoc, który płacze”. Jagody acai są tradycyjnym pożywieniem rdzennych mieszkańców Amazonii od setek lat. Indianie wyciskali z miąższu i skórki sok. Był on także używany jako naturalny atrament lub barwnik. Wykorzystywali zresztą nie tylko samą jagodę. Drewno tych palm używano do budowy domów (dachy pokryte palmową strzechą). Etnobotanicy opisali już 22 różne zastosowania wszystkich części tego drzewa. W brazylijskiej Amazonii indiańskie plemiona ścinają drzewo i jedzą serce palmy. Szamani leczący rdzenne plemiona Amazonii wykorzystują około 3 tysiące różnych owoców. W tym właśnie jagody acai.

Jak jeść acai?

W naszych warunkach możemy cieszyć się różnymi formami przetworzonych jagód. Sproszkowane są chętnie dodawane do koktajli. Można je także dodać do napoju w postaci soku. A jak radzili sobie z nimi ich odkrywcy? W tropikalnym lesie nic się nie marnuje. Owoce są przerabiane na sok, a dojrzałe liście palmy wykorzystywane jako pokrycie dachów. Aby w pełni wykorzystać dary natury, Indianie oddają mocz na pozostałą część drzewa. W ten sposób przyciągają chrząszcze palmowe, które składają jaja wewnątrz drzewa. Kilka tygodni później mieszkańcy Amazonii wracają, aby zebrać kilka kilogramów larw chrząszcza. Dla rdzennych mieszkańców lasu to ważne źródło białka (62%) i tłuszczu (4,5%) w diecie.[4]

Co zawierają jagody acai?

Acai rosną na jednych z najbardziej żyznych gleb świata. To z nich pobierają składniki, które potem możemy podarować swojemu organizmowi. Są wśród nich:

• Witaminy;
• Mikroelementy;
• Przeciwutleniacze;
• Nienasycone kwasy tłuszczowe;
• A nawet doskonałe białko!

Ze względu na swój skład są także bardzo delikatne. Już około 12 godzin po zbiorze zaczynają się psuć. Dlatego, jeśli chcemy by jagody te miały odpowiednią jakość, musimy uważać. Preparat powinien być przechowywany w szczelnym pojemniku, chroniony przed światłem i niekorzystnym działaniem powietrza.

Owoce acai na długowieczność

Skąd więc taka popularność acai? Przypisuje się im rozmaite właściwości, ale najbardziej znane i najlepiej udokumentowane naukowo jest działanie przeciwutleniające. Według dawnych wierzeń roślina miała gwarantować długie życie. Częściowo mogło się to brać właśnie z działania przeciwutleniaczy.[1]

Co to jest utleniacz lub wolny rodnik?

Specyficzna forma tlenu atakuje m.in. białka, DNA i nienasycone kwasy tłuszczowe w błonach komórkowych. Może też uderzać w polisacharydy oraz cholesterol znajdujący się we krwi. Jakie ma to znaczenie dla naszego organizmu? Ekspert zajmujący się medycyną komórkową powie, że rodniki mogą doprowadzić do degeneracji zaatakowanych komórek, przedwczesnego starzenia. Każda komórka w naszym ciele, codziennie, jest narażona na około 10 tysięcy pojedynczych ataków wolnych rodników.

Na czym polega działanie przeciwutleniające?

Aby przetrwać takie bombardowanie, każda komórka potrzebuje ochrony. Jedną z nich są przeciwutleniacze, które zapobiegają utlenianiu się białek, DNA czy tłuszczów w naszym ciele. Jednym z najlepszych źródłem antyoksydantów są jagody acai. Od wielu lat owoce te są bardzo dobrze przebadane przez naukowców. Skierujmy się do Department of Agriculture Human Nutrition Research Center on Aging przy bostońskim Tufts University. Tam powstał tzw. ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity), czyli wskaźnik ilustrujący zdolność do wiązania wolnych rodników. Eksperci z Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) twierdzą, że całkowita zawartość antyoksydantów w acai jest 33-krotnie większa od tej w czerwonych winogronach, czy też czerwonym winie. Potencjał antyoksydacyjny liofilizatu tej jagody wynosi 1026 jednostek ORAC. Jest to najwyższy poziom ORAC, jaki kiedykolwiek stwierdzono w naturalnym produkcie (owocu). Potencjał antyoksydacyjny żurawiny i dzikich czarnych ostrężyn stanowi zaledwie 1/3 wartości stwierdzonej dla acai.[2] A to właśnie te owoce były do niedawna uznawane za najbardziej nasycone przeciwutleniaczami.

Wolniejsze starzenie z jagodami acai

Przeciwutleniające właściwości jagód acai są bardziej kompleksowe niż mogłoby się to wydawać z lektury ulotek. Jagody te nie tylko same walczą z wolnymi rodnikami. Mają też zdolność do odbudowy innych antyoksydantów, które uległy uszkodzeniu podczas walki z “agresywnym” tlenem. Co to oznacza dla zwykłego człowieka? Większą ogólną zdolność organizmu do obrony przed niepożądanym działaniem tlenu. A to także szansa, by nasze ciało mogło skuteczniej bronić się przed zagrożeniami. No i wolniej starzeć.[5]

Jagody acai na odchudzanie

Biorąc pod uwagę skład i zastosowanie jagód acai, niektórzy zastanawiają się, czy pomagają one w odchudzaniu. Niestety nie ma bezpośrednich dowodów naukowych, by miały one wpływ na zbędne kilogramy. Warto jednak, by zainteresowane tym osoby wzięły pod uwagę badanie przeprowadzone na UCLA School of Medicine. [7]  Wynika z nich, że suplementy z acai mogą zmniejszyć wiele zagrożeń u osób z nadwagą. Np. wysoki poziom cholesterolu, wysokie ciśnienie krwi, czy poziom cukru.

Białko w acai to tropikalna odżywka

Niezwykłe ciekawe są doniesienia historyków, opisujące okresy, w których inne źródła pokarmów były niedostępne. Mieszkańcy Amazonii potrafili wówczas długi czas doskonale radzić sobie jedząc same jagody acai. Jak to możliwe? Może okazać się to zaskakujące, ale acai są też doskonałym źródłem wartościowego białka. Zawierają one wszystkie aminokwasy niezbędne człowiekowi w odpowiednich proporcjach.[6] Poziom kwasów tłuszczowych w acai jest zbliżony do ich ilości w oleju z oliwek. Ponadto w składzie znajduje się też stosunkowo dużo wapnia.

Jagody acai w proszku (wyciąg lub koncentrat)

Jagoda ta jest bogata również w błonnik pokarmowy. Aby została ona w dobrych warunkach dostarczona do Polski powinna być odpowiednio przetworzona. Producenci suplementów diety stosują więc ekstrakty. Mogą mieć one stosunek 20:1 to oznacza, że w malutkich kapsułkach może być np. 150 mg ekstraktu będącego równowartością 3000 mg sproszkowanych nieprzetworzonych owoców.

Liofilizowane jagody acai

Inną formą dostępną w polskich sklepach i aptekach są proszki lub kapsułki z liofilizatami. Owoce acai ze względu na bardzo wysoką aktywność enzymów komórkowych, muszą być po zbiorach natychmiast liofilizowane. W praktyce oznacza to, że owoc najpierw schładza się do bardzo niskiej temperatury. Następnie odprowadza się z niego wodę. W ten sposób otrzymujemy wartościowy składnik diety. Nadal zawiera on witaminy, minerały i inne składniki aktywne chemicznie po dodaniu do wody.

Jaki suplement z acai?

Warto zwrócić uwagę jak bardzo produkt jest naturalny. Można już kupić suplementy, które nie zawierają sztucznych dodatków. Są więc wolne od chemicznych konserwantów, dodatków cukru, zbędnych barwników. Takim producentem jest choćby Terranova. Udowadnia ona, że acai nie musi wcale występować samodzielnie w suplementach diety. Dobrym tego przykładem jest Łagodne Żelazo Easy Iron od firmy Terranova. Podstawowy składnik tego suplementu diety to żelazo w formie chelatu. Jest ono dobrze przyswajalne, ale aby dodatkowo wesprzeć ten efekt w kompleksie roślinnym znalazła się dzika róża. Jak wskazują dane naukowe jest ona źródłem witaminy C, ta z kolei zwiększa przyswajanie żelaza. Dodane zostały też liofilizowane świeże owoce acai (25 mg). Dzięki temu mieszanka składników ma działanie synergiczne, czyli wzajemnie oddziałujące na siebie i organizm.

Ciekawym przykładem synergii jest suplement Cynk 15 mg Kompleks. Główny składnik także ma działanie przeciwutleniających. Co w połączeniu z acai owocuje ciekawym duetem gotowym do walki z wolnymi rodnikami.

Jagody acai – opinie:

Klaudia Gargol, dietetyk: Amazoński przysmak zyskał opinię „superfood” po doniesieniach o jego niezwykłym potencjale antyoksydacyjnym. Jagoda acai może stanowić niezwykle wartościowy składnik żywności funkcjonalnej. Dlatego właśnie stosowana jest jako suplement diety w formie kapsułek lub proszku. Stanowi także cenny dodatek do posiłków. Można ją wykorzystać dodając np. do koktajlu. Łączymy wówczas proszek ze świeżym bananem, kawałkiem mango, jogurtem lub roślinnym zamiennikiem mleka. Całość dobrze dopełni też pół łyżeczki cynamonu.

Quiz o acai

Fact checking, czyli źródła

Wiarygodność naszych tekstów możesz sprawdzić analizując badania naukowe lub inne weryfikowalne źródła wiedzy, na jakich opieramy się pisząc teksty.

1. Can foods forestall aging? Prior RL, Joseph JA, Cao G, Shukitt-Hale B. Agricult Res. 1999 Feb;47(2):14-17.
2. Skład chemiczny i właściwości funkcjonalne jagody acai (Euterpe oleracea Mart.). Ewa Cieślik, Kinga Topolska. Postępy Fitoterapii 3/2012
3. USDA Database for the Oxygen Radical Absorbance Capacity (ORAC) of Selected Foods, 2010
4. An evidence-based systematic review of acai (Euterpe oleracea) by the natural standard research collaboration. J Diet Suppl, 9 (2012), pp. 128-147
5. J Tradit Complement Med. 2018 Mar 2;8(2):267-277.
6. Biological activity of proteins from pulps of tropical fruits. Food Chem 2004; 85:107-10
7. Nutr J. 2011 May 12;10:45.