Fact-check. Cukier brązowy jest zdrowszy od białego? To fake.
W sieci możemy znaleźć wiele mitów na temat cukru. Jednym z najpopularniejszych jest przewaga brązowego cukru nad białym. Dla naszego zdrowia praktycznie nie ma różnicy, jakiego koloru, bądź rodzaju cukru (biały, brązowy, rafinowany, nierafinowany) używamy. Możemy jednak skorzystać z naprawdę istotnych źródeł słodkiego smaku.
Informacje o przewadze brązowego cukru nad białym, czy też rafinowanego nad nierafinowanym jest powielana w wielu mediach, na forach dyskusyjnych i w rozmowach o diecie. Tymczasem informacje te są, co najmniej mylące” i dające złudne poczucie wybierania „zdrowego cukru”. Poniżej przedstawiamy jeden z takich mitów:
Sami w domowej kuchni możemy stosować „mniejsze zło” – cukier nierafinowany.
Nie ma znaczenia, czy cukier jest trzcinowy, czy buraczany. O jego wartości decyduje sposób produkcji.
To w zdecydowanym stopniu fałsz.
Co znajdziesz w tym artykule
Złudzenie mniejszego zła
Cukier brązowy zawiera nieco więcej minerałów i nieznacznie mniej kalorii niż cukier biały[1]. Jednak różnice w wartościach odżywczych między nimi są na tyle nieznaczne, że nie mają wpływu na zdrowie człowieka spożywającego dietę pokrywającą średnie zapotrzebowanie składników odżywczych i energetycznych. Wpływ ma ograniczenie konsumpcji cukru w ogóle.
Jakie są różnice między białym a brązowym cukrem
Zastanawianie się nad przewagą brązowego cukru przypomina badanie zawartości cukru w cukrze, które prowadził pan „Profesor” w komedii „Poszukiwany, poszukiwana”.
Cukier biały i brązowy pochodzą z tych samych upraw – trzciny cukrowej lub buraka cukrowego. Podczas procesu rafinacji oddzielana jest melasa. Tak powstają aż trzy handlowe rodzaje cukru.
Biały jest pozbawiony melasy. Większość cukru brązowego to mieszanka cukru białego i melasy, która jest rodzajem syropu cukrowego. Odpowiada za jego ciemniejszy kolor i nieznacznie zwiększa jego wartość odżywczą: ma nieznacznie wyższą zawartość wapnia, żelaza i potasu. Na tyle jednak niewielką, że praktycznie nie możemy mówić o korzyściach dla zdrowia.
Cukier nierafinowany to cukier z którego nie usunięto melasy.
Cukier brązowy zawiera również nieco mniej kalorii niż cukier biały, jednak różnica jest minimalna. Jedna łyżeczka brązowego cukru dostarcza 15 kalorii, podczas gdy ta sama ilość białego cukru ma 16,3 kalorii[2].
Wszystkie to nadal sacharoza.
Cukier: biała śmierć
Samo tylko spożycie napojów słodzonych cukrem przedwcześnie odbiera życie około 1400 Polakom rocznie, a każdy z nich traci przeciętnie 15 lat życia. Statystycznie każdy z nas poznał kogoś, kto z tej właśnie przyczyny stracił bądź straci życie[3].
W 2020 r. średnia konsumpcja cukru pod różnymi postaciami (w formie nieprzetworzonej, jak i zawartego w produktach) wyniosła 42,7 kilograma[4].
Ile cukru dziennie możemy zjeść?
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) spożycie cukru należy ograniczyć do mniej niż 10% źródeł przyjmowanej energii[5]. Eksperci nie wliczają do tej ilości cukrów występujących naturalnie w świeżych, nieprzetworzonych owocach oraz w produktach mlecznych.
Profesor dr hab. n. med. Longina Kłosiewicz-Latoszek z Instytutu Żywności i Żywienia wylicza, że przy średnim zapotrzebowaniu kalorycznym dla osoby dorosłej na poziomie 2000 kcal powinniśmy dostarczyć najwyżej 10 łyżeczek białego cukru dziennie (jedna łyżeczka to ok. 5 gramów i 20 kcal).
Czym zastąpić cukier biały i brązowy?
Dobrym zamiennikiem cukru w codziennej diecie są inne substancje słodzące, do których zaliczyć możemy m.in. ksylitol. Ksylitol w swoim wyglądzie jest bardzo zbliżony do cukru, a jego słodkość jest porównywalna z sacharozą. To co jednak istotne to jego kaloryczność. W porównaniu z białym cukrem dostarcza, aż 40% mniej kalorii (2,4 kcal/g). Ma także niższy indeks glikemiczny od białego lub brązowego cukru. To ważne dla osób, które chcą uniknąć znacznych wahań poziomu glukozy we krwi – tłumaczy Dagmara Bartosińska, dietetyk i ekspertka serwisu synergiczni.pl
Fact checking, czyli źródła
Wiarygodność naszych tekstów możesz sprawdzić analizując badania naukowe lub inne weryfikowalne źródła wiedzy, na jakich opieramy się pisząc teksty.
1. Am J Clin Nutr. 1985 Aug;42(2):214-9.
2. U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. FoodData Central, 2019. fdc.nal.usda.gov.
3. Raport „Cukier, otyłość – konsekwencje”
4. GUS: Dostawy na rynek krajowy oraz spożycie niektórych artykułów konsumpcyjnych na 1 mieszkańca w 2020 roku
5. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases: report of a joint WHO/FAO expert consultation. WHO Technical Report Series 916, Geneva, 2003.
