Jak rozpoznać objawy uczulenia na kolagen?

Jakie są najczęstsze objawy uczulenia na kolagen? Co zrobić w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej? Zapraszamy do lektury.

Kolagen to białko, które jest produkowane przez nasz organizm i stanowi około 30% wszystkich białek ludzkich. Jest jednym z głównych składników tkanki łącznej oraz pewnego rodzaju spoiwem, które ma za zadanie łączyć ze sobą komórki. Z tego właśnie względu kolagen należy do białek budulcowych ludzkiej skóry, kości, a nawet zębów.
W niektórych przypadkach kolagen może uczulać. Sprawdź, kiedy może tak się stać [1-3].

Uczulenie na kolagen – objawy

Kolagen jest białkiem, które wpływa na stan i wygląd naszej skóry, odpowiada za prawidłową pracę stawów, odporność i funkcjonowanie układu krążenia. W ludzkim organizmie kolagen występuje w wielu tkankach i narządach. Z biegiem czasu jego produkcja zaczyna spadać, a jego niski poziom może  objawiać się pogorszeniem kondycji skóry, łamliwością włosów i paznokci, pojawieniem się pierwszych zmarszczek czy bólami stawów. Warto rozważyć suplementację po osiągnięciu 25 roku życia i zadbać o jego wysoki poziom w organizmie również przy pomocy odpowiednio zbilansowanej diety. Postaraj się włączyć do swojej diety produkty bogate w kolagen, do których przede wszystkim należą galaretki – zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i owocowe, salceson, golonka i wywar z kurzych łapek [1-2, 4-5].

Jaki kolagen wybrać? Stosowanie suplementów z kolagenem niezależnie od ich postaci jest ogólnie uważane za bezpieczne. Wybierz taki preparat, który będzie Ci najbardziej odpowiadał – tabletki, kapsułki, kolagen do picia w płynie czy saszetki do samodzielnego rozpuszczania w wodzie. Przy wyborze zwróć uwagę na zawartość kolagenu i obecność substancji dodatkowych takich jak witaminy, siarczan glukozaminy lub chondroityny czy kwas hialuronowy. Staraj się wybierać kolagen rybi w postaci hydrolizatu oraz unikaj preparatów zawierających konserwanty, sztuczne barwniki i substancje słodzące lub wypełniacze [6-7].

Istnieją pewne grupy osób, które powinny wcześniej skonsultować z lekarzem chęć rozpoczęcia suplementacji. Należą tutaj: osoby z ciężką postacią łuszczycy, pacjenci
z alergiami, a także chorujący na tzw. kolagenozy, zwłaszcza na toczeń rumieniowy układowy, reumatoidalne zapalenie stawów czy zapalenie naczyń krwionośnych. Kolejną grupą są kobiety ciężarne i karmiące piersią. I tutaj pojawia się pytanie – czy można stosować kolagen w ciąży? Do każdej osoby lekarz podchodzi indywidualnie i to on podejmuje decyzję o możliwości rozpoczęcia suplementacji, więc warto zasięgnąć takiej porady. Lekarz może zlecić dodatkowe badania, aby ocenić stan Twojego zdrowia i na tej podstawie dobierze odpowiedni preparat [8-9].

Istnieją również pewne przeciwwskazania do stosowania kolagenu. Suplementy kolagenowe zazwyczaj są pochodzenia zwierzęcego, więc z tego powodu większość rodzajów nie będzie odpowiednia dla wegetarian lub wegan, chyba że takie osoby wybiorą kolagen pozyskiwany na drodze syntezy chemicznej z alg i glonów. Szczególną grupę stanowią tutaj osoby uczulone na skorupiaki, które nie powinny suplementować kolagenu bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Niektóre suplementy z kolagenem są wytwarzane z typowych alergenów pokarmowych, do których należą, np. jajka lub ryby. Osoby uczulone na te produkty powinny unikać suplementów kolagenowych pozyskiwanych z tych składników,
aby zapobiegać reakcjom alergicznym. Pamiętaj, że jeśli masz alergię, to najpierw powinieneś sprawdzić etykietę znajdującą się na produkcie, aby uniknąć zakupu kolagenu zawierającego w swoim składzie alergeny [10-12].

Pewnie zastanawiałeś się czy przedawkowanie kolagenu jest możliwe? Tak, jeśli nie będziesz stosować się do zaleceń producenta preparatu, które są zamieszczone na opakowaniu. Trzeba pamiętać, aby nie przekraczać zalecanej porcji w ciągu dnia. Maksymalna dawka wynosi 4000 mg na dobę [13].

Podczas suplementacji kolagenu mogą wystąpić skutki uboczne w postaci zaburzeń żołądkowo-jelitowych objawiające się nudnościami, uczuciem sytości, zgagą, rozstrojem żołądka i biegunką. Inne objawy to: ogólne osłabienie, ból mięśni i stawów, problemy z wypróżnianiem się, kwaśny oddech czy uczucie nieprzyjemnego posmaku w ustach. Działania niepożądane zazwyczaj pojawiają się u osób, które nie przestrzegają zaleceń dotyczących dawkowania [10-12].

Uczulenie na kolagen lub na substancje dodatkowe zawarte w suplemencie może objawiać się w postaci alergii, czyli reakcji skórnej wywołanej nadwrażliwością organizmu na dany związek. Do najczęstszych mechanizmów skórnych reakcji alergicznych należy typ natychmiastowy oraz typ późny. W pierwszym objawy występują po kilku- lub kilkunastu minutach od kontaktu z alergenem. Połączenie alergenu i przeciwciała IgE tworzy swoisty kompleks, w wyniku którego zostaje uwolniona histamina. To prowadzi do wystąpienia jednej lub wszystkich reakcji, do których zaliczamy: świąd, rumień i obrzęk [10-12].

Niestety, w skrajnych przypadkach może wystąpić uogólniona reakcja typu natychmiastowego, czyli wstrząs anafilaktyczny. Objawy towarzyszące wstrząsowi to: duszność, obrzęk warg, bladość skóry, spowolnione tętno, obniżenie ciśnienia tętniczego, złe samopoczucia, szybki, płytki oddech, pot na czole lub na całym ciele, utrata przytomności,
a nawet zgon. Jest to reakcja, która wymaga rozpoczęcia natychmiastowego leczenia [10-12].

Typ późny reakcji alergicznej zauważysz nie wcześniej niż po upływie 24 h od kontaktu z alergenem. Odczyn alergiczny może pojawić się bezpośrednio w miejscu tego kontaktu lub na całym ciele. Charakterystyczne objawy tego typu reakcji to: rumień, świąd, mocne złuszczanie naskórka, pojawienie się pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym [10-12].

Należy podkreślić, że takie reakcje alergicznie występują niezwykle rzadko, gdyż większość dostępnych na runku preparatów jest w pełni hipoalergiczna. Niezależnie, czy suplementujemy kolagen bydlęcy czy też rybi – mamy gwarancję, że nie wywoła on żadnej niepożądanej reakcji czy odczynu alergicznego. Jest to bardzo ważne w przypadku osób z tendencją do powstawania alergii skórnych, które muszą również uważać na pozostałe składniki zawarte w produkcie. Dostępne na rynku kosmetyki i suplementy diety zawierające naturalny kolagen nie potrzebują w swoim składzie dodatkowych substancji, jedynie te, które pomogą rozprowadzić produkt czy są wzbogacane dodatkowymi witaminami. Szczególną rolę odgrywa tutaj witamina C, która jest odpowiedzialna za prawidłową syntezę kolagenu w naszej skórze. Preparaty z kolagenem pozbawione są również glutenu, laktozy czy cukru dzięki czemu są bardzo dobrze tolerowane przez alergików. Nadal uważać na nie muszą osoby uczulone na którykolwiek ze składników suplementu [10-14].

Uczulenie na kolagen – leczenie

Obecnie nie ma wielu potwierdzonych zagrożeń związanych z przyjmowaniem kolagenu. Wszystkie najczęściej występujące i możliwe do wystąpienia przedstawiliśmy powyżej.
W razie wystąpienia jakichkolwiek skutków ubocznych czy pojawienia się uczulenia na kolagen – należy zrezygnować z jego przyjmowania i umówić się jak najszybciej na wizytę do lekarza pierwszego kontaktu. Następnie lekarz podejmie właściwe kroki w zależności od Twojego stanu zdrowia. Możliwe, że będą konieczne dodatkowe badania, zmiana diety bądź wizyta u lekarza specjalisty, np. dermatologa w przypadku reakcji skórnych. Pamiętaj, że przed rozpoczęciem suplementacji najlepiej od razu umówić się do swojego lekarza rodzinnego, który oceni Twój stan zdrowia i na tej podstawie stwierdzi czy w Twoim przypadku taka suplementacja jest wskazana czy też nie. Jeśli będzie potrzeba rozpoczęcia suplementacji kolagenem lekarz dobierze odpowiedni preparat oraz wytłumaczy Ci prawidłowy sposób jego dawkowania. Lepiej zaufać lekarzowi w tej kwestii niż podejmować własną decyzję [11-14].

Źródła:

1. Baumann L.: Dermatologia estetyczna. Red., Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013.
2. Liane B. et al.: A collagen supplement improves skin hydration, elasticity, roughness, and density: Results of a randomized, placebo-controlled, blind study, Nutrients, 2019: 2494.
3. De Almagro C.: The use of collagen hydrolysates and native collagen in osteoarthritis, Am. J. Biomed. Res 7, 2020.
4. Choi F. D. et al.: Oral collagen supplementation: a systematic review of dermatological applications, Journal of drugs in dermatology, 2019, 9-16.
5. Lugo J. P., Saiyed Z. M. and Lane N. E.: Efficacy and tolerability of an undenatured type II collagen supplement in modulating knee osteoarthritis symptoms: a multicenter randomized, double-blind, placebo-controlled study.” Nutrition journal, 2015, 1-15.
6. Asserin J. et al.: The effect of oral collagen peptide supplementation on skin moisture and the dermal collagen network: evidence from an ex vivo model and randomized, placebo-controlled clinical trials, J Cosmet Dermatol, 2015; 14(4):291-301.
7. Clark K. L. et al.: 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain, Current medical research and opinion, 2008, 1485-1496.
8. Reilly D. M., Lozano J.: Skin collagen through the lifestages: importance for skin health and beauty, Plast Aesthet Res 2021;8:2.
9. Shelly H. et al.: Collagen Supplement Improves Skin Attributes in Healthy Adults, Current Developments in Nutrition 5, Supplement_2, 2021, 321-321.
10. Marrs J. A. S. and Strickland A. M.: Collagen Supplements: Benefits, Uses and
    Side Effects, Online Journal of Complementary & Alternative Medicine, 5(2), 2020.
11. Marini N.: Collagen supplements, J Prim Health Care, 2019;11(4):385–386.
12. Wang H.: A Review of the Effects of Collagen Treatment in Clinical Studies, Polymers, 2021, 13(22):3868.
13. Proksch E. et al.: Oral supplementation of specific collagen peptides has beneficial effects on human skin physiology: a double-blind, placebo-controlled study, Skin Pharmacol Physiol, 2014;27(1):47-55.
14. Ganceviciene R. et al.: Skin anti-aging strategies, Journal List Dermatoendocrinol, 2012, 4(3).