Witamina E. Na co działa witamina płodności?
W medycynie nazywa się ją „witaminą płodności”, bo wspomaga wytwarzanie nasienia, wraz ze związkami cynku pobudza aktywność seksualną, a w czasie ciąży zmniejsza ryzyko poronienia i jest niezbędna do rozwoju płodu. W kosmetologii mówi się o niej „witamina młodości”, bowiem hamuje procesy starzenia się komórek, wzmacnia warstwę lipidową skóry i absorbuje promienie UV, zachowując się jak naturalny fotoprotektor.
Witamina E to (obok witaminy A) jest jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy. Chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, pobudza do pracy układ odpornościowy, zapewnia prawidłową komunikację pomiędzy komórkami, wpływa też na wydolność mięśni. Bierze również udział w regulacji ekspresji niektórych genów.
Co znajdziesz w tym artykule
Czy witamina E chroni przed nowotworami i stłuszczeniem wątroby?
Niektóre badania nad witaminą E pokazują, że może ona mieć wpływ na profilaktykę nowotworów i chorób układu krążenia. W jakim mechanizmie? Otóż, niszcząc nadmiar wolnych rodników, spowalnia procesy starzenia się komórek, a zahamowanie utleniania lipidów wpływa z kolei na zmniejszenie zlepiania się płytek krwi, co obniża ryzyko rozwoju zmian miażdżycowych. Witamina E chroni także skórę przed promieniami UV, czym obniża ryzyko wystąpienia czerniaka, którego rozwój jest skorelowany z nadmiernym opalaniem.
Jak donosi pismo Hepatology* uczeni z Case Western Reserve University zaprezentowali wyniki badań na myszach, które dowodzą, że witamina E może chronić przed stłuszczeniem wątroby wynikającym z otyłości. Gdy badacze metodami inżynierii genetycznej usunęli zwierzętom białko odpowiedzialne za regulację poziomu witaminy E, u zwierząt zaobserwowano zaawansowane stłuszczenie wątroby typu niealkoholowego. Jednak gdy myszy otrzymały suplementację witaminy E, niekorzystne objawy cofnęły się.
Jakie jest nasze dzienne zapotrzebowanie na witaminę E?
Dzienne zalecane dawki witaminy E to: 10 mg dla dorosłych, 4–10 mg dla dzieci, 12–14 mg dla kobiet ciężarnych i karmiących. Jeśli stosujemy większe ilości, powinniśmy skonsultować się z lekarzem. Witamina E w suplementach łączona jest często z innymi witaminami (np. A) lub minerałami (np. selenem). Działa wtedy synergicznie, jeszcze efektywniej chroniąc komórki organizmu przed zachwianiem równowagi, czyli stresem oksydacyjnym.
Komu grożą niedobory?
Ponieważ witamina E jest stosunkowo łatwo przyswajana z pożywienia, to jej niedobory nie są częste. Mogą występować u ludzi z zaburzeniami wchłaniania tłuszczów, m.in. z chorobą Leśniowskiego-Crohna, mukowiscydozą albo zakłóceniem wydzielania żółci przez wątrobę. Niedobory tej witaminy objawiają się wówczas neuropatią obwodową (uszkodzeniem mięśni obwodowych prowadzącym do zaburzeń czucia), ataksją (niezbornością ruchów), miopatią szkieletową (chorobą prowadzącą do osłabienia i zaniku mięśni), a także zaburzeniami odporności oraz nadmiernym rogowaceniem i przedwczesnym starzeniem się skóry.
Czy witaminę E można przedawkować?
Witamina E jest rozpuszczalna w tłuszczach, co oznacza, że magazynujemy ją w tkance tłuszczowej, a nie wydalamy z moczem czy potem, tak jak ma to miejsce w przypadku witamin rozpuszczalnych w wodzie. To stwarza pewne ryzyko wynikające z nagromadzenia zbyt dużej ilości witaminy E w organizmie, choć trzeba wyraźnie powiedzieć, że jeśli pozyskujemy ją z diety, to takie ryzyko w praktyce nie istnieje. Witamina E syntetyzowana jest wyłącznie przez rośliny – jej źródłem są zielone warzywa liściaste, np. szpinak, sałata, ziarna słonecznika, kiełki pszenicy, orzechy. Trudno wyobrazić sobie dietę opartą na tych składnikach, grożącą przedawkowaniem. Jednak długotrwałe stosowanie witaminy E w dawkach powyżej 1000 mg/dobę może wywoływać skutki uboczne: obniżać krzepnięcie krwi, zwiększać ryzyko wystąpienia krwotoku, wywoływać kłopoty jelitowe. Szczególną ostrożność musimy zachować jeśli jednocześnie suplementujemy żelazo. Witamina E może bowiem obniżać wchłanianie żelaza, a żelazo osłabiać działanie witaminy E.
- Poprawia płodność na każdym etapie prokreacji: wspomaga wytwarzanie nasienia, jest naturalnym afrodyzjakiem, zmniejsza ryzyko poronienia.
- Wraz z kwasem foliowym zapobiega uszkodzeniu układu nerwowego i rozwojowi wad wrodzonych płodu. Ma duży wpływ na kształtowanie się wzroku dziecka (trzeci trymestr ciąży).
- Pobudza do pracy układ immunologiczny, jest więc niezbędna choćby w profilaktyce przeziębień.
- Zapobiega powikłaniom cukrzycy, m.in. stopie cukrzycowej i retinopatii.
- Pomaga stabilizować poziom glukozy we krwi.
- Obniża poziom cholesterolu.
- Zapobiega powstawaniu zakrzepów, a więc jest jednym z elementów profilaktyki choćby choroby niedokrwiennej serca.
- Poprawia funkcjonowanie wątroby i chroni przed stłuszczeniem tego narządu, które wynika z otyłości.
- Łagodzi bóle miesiączkowe.
- Wyraźnie i szybko poprawia kondycję skóry, zwłaszcza tej przesuszonej, skłonnej do podrażnień i zmarszczek. Kremy do twarzy i ciała z witaminą E przywracają jej odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie.
Źródła:
Hepatology. 2013; 57(3).
