Grypa czy nie grypa? 7 chorób mających objawy przypominające grypę

Objawy sugerujące grypę – gorączka, ból głowy, mięśni i stawów, suchy kaszel – są na tyle mało specyficzne, że mogą współwystępować przy wielu różnych infekcjach. Na przykład przy krztuścu, wirusowym zapaleniu wątroby, reumatoidalnym zapaleniu stawów, mononukleozie czy boreliozie.

Grypą zarażamy się drogą kropelkową. Oznacza to, że gdy ktoś w naszym otoczeniu jest już chory, kaszle i kicha (a czasem wystarczy, że po prostu rozmawia z nami) bez zasłaniania ust, to wtedy mikrokropelki śliny z wirusem dostają się do powietrza, a następnie są przez nas wdychane. Mogą one także osiadać na okolicznych powierzchniach, m.in. klamkach, klawiaturach komputerowych, poręczach, blatach, gdzie żyją do kilku godzin. Wtedy wystarczy dotknąć tych powierzchni, a później zbliżyć dłonie do błon śluzowych (ust albo nosa), by wirus dostał się do wnętrza organizmu. Wirus grypy wylęga się ok. 1–4 dni. To oznacza, że w takim czasie możemy odczuć pierwsze objawy.

Objawy trudne do przeoczenia

Kiedy wirus grypy wniknie do organizmu, atakuje komórki nabłonka oddechowego. Z nich po kilku godzinach uwalniane są powielone wirusy, które zarażają sąsiednie komórki. Po upływie kolejnych godzin (czasem dni), uwidaczniają się pierwsze objawy: wysoka gorączka (powyżej 38˚C), silny ból głowy, mięśni i stawów oraz osłabienie, którego nie sposób pomylić ze zwykłym zmęczeniem. Częste są też bóle oczu i światłowstręt, nieco rzadszy – suchy kaszel (grypa nie objawia się katarem). Niekiedy pojawia się ból brzucha i biegunka. Symptomy pojawiają się jeden po drugim i gwałtownie narastają. O nasileniu objawów najlepiej mówi potoczne powiedzenie, że „grypa zwala z nóg” – rano czujemy się rześcy, po południu leżymy bez sił. Grypę trzeba wyleżeć, ponadto należy dużo pić i przyjmować leki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Objawy zaczynają wówczas ustępować około tygodniu, choć uczucie osłabienia i kaszel mogą utrzymywać się jeszcze przez 2 tygodnie.

Jakie inne choroby mają objawy przypominające grypę?

Paragrypa, czyli grypa rzekoma

Jej objawy są słabsze niż w grypie, ale silniejsze niż w przypadku przeziębienia. Symptomem, który z dużym prawdopodobieństwem każe sądzić, że mamy do czynienia z paragrypą jest wysoka gorączka, a jednocześnie obecność kataru od pierwszego dnia choroby (co nie jest typowe dla grypy). Warto pamiętać, że przyczyną paragrypy jest wirus HPIV (Human parainfluenza virus), należący do paramyksowirusów, a nie do ortomyksowirusów (Myxovirus influenzae) jak wirus grypy, dlatego szczepionki przeciwgrypowe nie chronią przed infekcjami grypopodobnymi.

Infekcja rotawirusowa, czyli tzw. grypa żołądkowa

Choroba, którą potocznie nazywamy grypą żołądkową, tak naprawdę jest nieżytem jelit. Czyli ich stanem zapalnym wywołanym działaniem noro- i rotawirusów, a więc zupełnie innych od tych, które wywołują prawdziwą grypę. Przedostające się do układu pokarmowego patogeny uszkadzają nabłonek jelitowy, a w nim jelitowe komórki kontrolujące wchłanianie zwrotne wody, co powoduje jej utratę w nadmiernych ilościach. Efektem jest biegunka i wynikające z niej zagrożenie odwodnienia. Ponieważ funkcje motoryczne żołądka są opóźnione, równocześnie mogą pojawić się nudności i wymioty. Możliwa jest też wysoka gorączka.

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW)

WZW wywoływane jest przez wirusy HAV, HBV i HCV. Mogą one rozprzestrzeniać się drogą pokarmową, płciową oraz poprzez krew. Okres od zarażenia do wystąpienia objawów WZW trwa od kilku dni do kilku miesięcy i właśnie w tym czasie pojawiają się objawy przypominające grypę, czyli bóle mięśni i stawów, stany podgorączkowe, osłabienie, zmęczenie, utrata apetytu. Dodatkowo może wystąpić zmiana zabarwienia stolca i moczu oraz zażółcenie skóry i białek oczu, a także świąd skóry. Niestety powyższe objawy występują jedynie u części chorych, a zdecydowana większość zakażonych wirusem zapalenia wątroby nie dostrzega żadnych niepokojących symptomów. Jeżeli organizm nie zwalczy wirusa w pierwszym okresie infekcji, rozwija się przewlekłe zapalenie wątroby.

Krztusiec

Krztusiec (inaczej koklusz) to ostra bakteryjna choroba zakaźna dróg oddechowych, która dotyka najczęściej dzieci, choć ostatnio coraz częściej występuje wśród dorosłych (co tłumaczy się stopniowym zanikaniem nabytej odporności, także tej zdobytej po naturalnym zachorowaniu, jak też lepszą diagnostyką laboratoryjną choroby). Najważniejszym objawem krztuśca jest bardzo silny, napadowy kaszel. W pierwszej, nieżytowej fazie choroby, objawy przypominają przeziębienie lub właśnie grypę i stąd biorą się kłopoty z prawidłową diagnozą. Oprócz kaszlu występuje podwyższona temperatura, czasami zapalenie spojówek i ogólne złe samopoczucie. Po tygodniu lub dwóch kaszel nie mija, ale wręcz się potęguje. Pojawiają się typowe dla krztuśca napady „szczekającego” kaszlu z bezdechami, a czasami z charakterystycznym świstem podczas wdechu.

Mononukleoza

To choroba zakaźna, w której czynnikiem chorobotwórczym jest wirus Epsteina-Barr (to grupa wirusów opryszczki). Do zarażenia dochodzi głównie poprzez kontakt ze śliną zarażonego, dlatego mononukleoza najczęściej dotyka małe dzieci (które biorą do buzi wszystko, co im wpadnie pod rękę) oraz młodzież inicjującą pierwsze kontakty seksualne. Choroba występuje jednak i u dorosłych. Pierwsze grypopodobne symptomy utrzymują się 1–2 tygodnie i obejmują bóle głowy, przewlekłe zmęczenie, ogólne osłabienie, gorączkę, stan zapalmy gardła oraz powiększenie węzłów chłonnych (przede wszystkim tych pod żuchwą i na szyi). Mononukleoza może przypominać nie tylko grypę, ale i anginę – cechami, które odróżniającymi jest powiększenie węzłów chłonnych, utrzymywanie się gorączki (zwykle 10–14 dni), zatkanie nosa i obrzęk powiek. Częstym objawem są też wybroczynowe plamki na podniebieniu miękkim i twardym.

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)

RZS to choroba autoimmunologiczna, czyli taka, w której układ odpornościowy niszczy własne tkanki, co skutkuje chorobami konkretnych narządów i układów. W RZS objawy te dotyczą stawów – najpierw stawów rąk i nóg, a w późniejszych stadiach wszystkich. Pierwsze objawy choroby – jeszcze zanim pojawi się ból i obrzęk stawów, tzw. wysięk zapalny – mogą przypominać przeziębienie lub grypę. Możemy odczuwać: ogólne osłabienie, mieć podwyższona temperaturę, pocić się, odczuwać bóle mięśniowe, mieć wrażenie suchości oczu i w jamie ustnej oraz stracić apetyt. Dopiero gdy choroba się rozwinie, pojawiają się objawy ze strony stawów się: poranna sztywność stawów, ograniczenie ich ruchomości, ból i obrzęk, ograniczenie ruchomości. RZS jest chorobą nieuleczalną, ale przy właściwie dobranym i szybko rozpoczętym leczeniu można spowolnić jej postęp.

Borelioza

To choroba przenoszona przez kleszcze, a wywoływana przez bakterie – krętki boreliozy (Borrelia burgdorferi) bytujące w jelitach tych pajęczaków. W najbardziej typowym przebiegu boleriozy pierwsze objawy występują po 2–3 tygodniach od ugryzienia kleszcza. Są to symptomy grypopodobne: bóle mięśni i stawów, podwyższona temperatura, powiększone węzły chłonne. W części przypadków zachorowań w okolicy miejsca żerowania pasożyta pojawia się charakterystyczny rumień. Objawy te świadczą o inwazji krętków. Po zakończeniu tego etapu bakterie możemy mieć wrażenie, że choroba ustąpiła, bowiem bakterie mogą przejść w trwający nawet kilka lat okres utajenia. Niestety w kolejnym etapie atakuje ze zdwojoną siłą, uszkadzając układ nerwowy, stawy bądź serce. Leczenie polega na intensywnej antybiotykoterapii.