Psychologia odpoczynku. Jak wakacje wpływają na mózg?

Twój mózg potrzebuje wakacji. Przeładowany informacjami, obciążony emocjami, eksploatowany pracą staje się mniej efektywny. Zabierz więc swój mózg na prawdziwy urlop.

Na myśl o urlopie najbardziej cieszy się… no właśnie. Każda myśl rodzi się w mózgu, emocje także uświadamiamy sobie dopiero dzięki naszym zwojom neuronów w czaszce. Więc jeśli ktoś się cieszy z urlopu, to właśnie nasz mózg.

Żyjemy w erze informacyjnej. Stale docierają do nas tysiące różnych informacji z wielu źródeł: telewizja, radio, gazety, telefon, internet, reklamy, powiadomienia. Pracodawcy oczekują od nas wielozadaniowości, czyli zdolności do tzw. podzielnej uwagi (choć w istocie nie jest to efektywne na dłuższą metę). Coraz szybciej informacje te tworzą już nie chmury wiedzy, po którą możemy sięgnąć, ale smog otaczający nasze oczy, uszy, nos. Stale trzeba przystosowywać się do zmian, adaptować do nowych warunków życia. To wszystko wpływa na nasz mózg, który momentami jest przeładowany informacjami. Właśnie dlatego potrzebuje on odpoczynku. Na co dzień możemy mu go dać w trakcie snu, medytacji czy chwilach relaksu, gdy odłączamy się od cywilizacji.

Kreatywni lubią podróże

Mózg potrzebuje jednak także dłuższych przerw. Potwierdzają to naukowcy. badanie przeprowadzone na The University of Occupational and Environmental Health dowodzą, że osoby, które częściej wypoczywają mają niższe ryzyko wystąpienia depresji. Od wielu z nas oczekuje się w pracy kreatywności. Jednak mózg, który stale poddawany jest obciążeniom związanym ze stresem, eksploatowany koniecznością produkowania nowych pomysłów może się zmęczyć. Tymczasem badania wskazują, że osoby, które wybierały się do miejsc zachwycających odmienną kulturą także otrzymywały zastrzyk pozytywnej energii: są bardziej pomysłowe i generują więcej nowych idei niż ich przemęczeni koledzy lub koleżanki.

Marzenia o urlopie są dobre dla mózgu

Wakacje nierozerwalnie wiążą się z planowaniem czasu wolnego. Jest to związane także z marzeniami. Gdy zastanawiamy się, gdzie chcielibyśmy spędzić wolny czas sięgamy właśnie do tych rejonów mózgu, gdzie skrywamy marzenia. Badania sugerują, że różne części mózgu działają, gdy koncentrujemy się na pracy i kiedy marzymy. Wspomina o tym choćby Daniel J. Levitin, dyrektor Laboratorium Muzyki, Poznania i Wiedzy na Uniwersytecie McGill. Oddawanie się marzeniom odciąża więc te rejony, które „rozbłyskają” podczas intensywnej pracy zawodowej.

Wypoczywasz? Nie pracuj!

Gdy już więc zabierzemy nasz mózg na wakacje, starajmy się zrobić to solidnie. Okazuje się bowiem, że nawet godzina dziennie spędzona na pracy podczas dni wolnych sprawia, że mamy większy problem z zapamiętaniem wakacji. Tu warto sięgnąć po wyniki badań, jakie przeprowadził Uniwersytet Teksasu dla firmy Home Away. Wynika z niego, że nasz mózg odnosi korzyści z czynności, które wiążą się z utrwalaniem wakacyjnych przeżyć. Robienie zdjęć i dzielenie się nimi ze znajomymi sprawia, że o 40% lepiej zapamiętujemy urlopowy wyjazd. Z badań wynika, że w naszych głowach najmocniej utrwalają się wspomnienia z gór.

Smartfon na wakacjach

Nasz mózg wspomagamy zapisując wydarzenia na smartfonach. Robimy zdjęcia, filmy, spisujemy miejsca, przepisy kulinarne. Nie ma w tym nic złego, jeśli zachowamy zdrowy umiar. Osoby, które fotografują za pomocą smartfona, dzielą się emocjami w mediach społecznościowych takich jak Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, lepiej zapamiętują urlopowe przygody. Wspólne oglądanie slajdów z wakacji ze znajomymi jest też formą relaksu i powrotu do miłych chwil. Jednak uwaga! Ci, którzy używają telefonów przez ponad dwie godziny każdego dnia urlopu byli o 26% bardziej narażeni na problemy z zapamiętaniem go. Podobnie destrukcyjny wpływ na wspomnienia z wyjazdu ma praca zawodowa przekraczająca godzinę dziennie w trakcie wypoczynku.

Podaruj mózgowi wakacyjnych przyjaciół

Aby pomóc naszemu mózgowi w zapamiętaniu wakacji potrzebujemy przyjaciół. Badania z Teksasu dowodzą, że ludzie, którzy podróżowali z rodziną oraz przyjaciółmi, pamiętali swoje wakacje co najmniej 20% lepiej niż ci, którzy podróżowali z rodziną, przyjaciółmi, parą lub samotnie.
Ważne jest także odpowiednie nastawienie. Urlopowicze, którzy czuli ekscytację jeszcze na samą myśl o wyjeździe, mieli o 73% większe prawdopodobieństwo, że doskonale pamiętają wspomnienia z wakacji w porównaniu z tymi, którzy przed wypoczynkiem odczuwali stres, frustrację lub obojętność. Zatem, planujmy czas wolny z entuzjazmem, a na wyjeździe zostawmy pracę i smartfona w spokoju.

Źródła:
1. An investigation into the effects of vacations on the health status in male white-collar workers
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2723268/

2. Rest Is Not Idleness: Implications of the Brain’s Default Mode for Human Development and Education
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1745691612447308